If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Егер веб фильтрлерін қолдансаң, *.kastatic.org мен *.kasandbox.org домендері бұғатталмағанын тексер.

Негізгі бет

Метаболизмге кіріспеге шолу

Негізгі терминдер

ТерминМағына
МетаболизмЖасуша ішіндегі барлық химиялық реакциялардың жиынтығы
АнаболизмЖай молекулалардан күрделі молекулалардың түзілуі
КатаболизмКүрделі молекулалардың жай молекулаларға ыдырауы
Экзергоникалық реакцияларСыртқы ортаға энергия бөле жүретін реакция
Эндергоникалық реакцияларСыртқы ортадан энергия сіңіре жүретін реакция
АТФАденозин трифосфат, тірі организмдердегі біріншілік энергия тасымалдаушы

Метаболизм

Метаболизм бір арнаға біріккен реакциялар жиынтығы. Бұл организмдегі молекулалар түзілуі мен ыдырауы арасындағы тепе-теңдік.
Метаболиз типіПроцессЭнергетикаМысал
АнаболизмЖай молекулалардан күрделі молекулар түзілуіЭндергоникалықДенедегі жаңа ұлпалардың пайда болуы
КатаболизмКүрделі молекулалардың жай молекулаларға ыдырауыЭкзергоникалықАстың қорытылуы
Анаболикалық жол: кішкентай молекулалар күрделі молекулаларға айналады. Әдетте энергияны қажет етеді.
Катаболикалық жол: үлкен молекулалар кішкентай молекулаларға ыдырайды. Әдетте энергия бөлініп шығады.
Анаболизмдік және катаболизмдік жолдар. Сурет OpenStax Biology дереккөзінен алынған, CC BY 4.0

Мысалдар

Катаболизм: Жасушалық тыныс алу

Жасушалық тыныс алу - глюкозаның жасушаға қажетті энергия бөле ыдарайтын, катаболизмдік процессі.
Жасушадағы тыныс алу реакциясы:
start text, C, end text, start subscript, 6, end subscript, start text, H, end text, start subscript, 12, end subscript, start text, O, end text, start subscript, 6, end subscript + 6, start text, O, end text, start subscript, 2, end subscript 6, start text, C, O, end text, start subscript, 2, end subscript + 6, start text, H, end text, start subscript, 2, end subscript, start text, O, end text + start text, э, н, е, р, г, и, я, end text
Барлық катаболизмдік процесстердегідей, жасушалық тыныс алу кезінде басқа жасушаларда пайдаланылатын энергия бөлінеді.

Анаболизм: Фотосинтез

Фотосинтез - катаболизмдік поцесс. Бұл процесс кезінде өсімдікте күн сәулесі әсерінен көмірқышқыл газы мен су молекулаларынан қант молекуласы түзіледі.
Фотосинтез реакциясы:
6, start text, C, O, end text, start subscript, 2, end subscript + 6, start text, H, end text, start subscript, 2, end subscript, start text, O, end text + start text, э, н, е, р, г, и, я, end text start text, C, end text, start subscript, 6, end subscript, start text, H, end text, start subscript, 12, end subscript, start text, O, end text, start subscript, 6, end subscript + 6, start text, O, end text, start subscript, 2, end subscript
Фотосинтез барлық анаболизмдік процесстер секілді, глюкозаның түзілуіне қарай энергияны тұтынады. Глюкозаның біршама бөлігін өсімдік өзі тұтынады н/е басқа тірі организмдер үшін қорек болады.

Жалпы қателіктер мен қате түсініктер

  • Көптеген метаболизмдік реакциялар бір уақытта жүреді.Сіздің денеңізде бір уақытта мыңдаған метаболизмдік реакциялар жүреді. Ориганизм дұрыс жұмыс істеуі үшін, олар бір-бірмен сәйкестендіріліп мұқият реттеледі.